Vele beroepen kennen een intervisieverplichting. Voor tolken en vertalers geldt dat op dit moment nog niet, maar in de nabije toekomst misschien wel. Maar wat is intervisie? Hoe werkt intervisie? En hoe vaak doe je aan intervisie? Met wie en waar? Dit artikel geeft antwoord op deze en vele andere vragen.
Wat is intervisie?
Intervisie is een manier om met collega’s over dilemma’s te praten, waar jij als tolk of vertaler tegen aan loopt in je werk. Collega’s ondersteunen en adviseren elkaar om inzicht te creëren in een bepaald vraagstuk en er samen een oplossing voor te vinden.
Waarom intervisie?
Er zijn meerdere redenen om aan intervisie te doen. Intervisie betekent het onderzoeken van een moeilijk vraagstuk vanuit diverse hoeken. Iedereen heeft een eigen perspectief, invalshoek en referentiekader. Jouw vragen openlijk bespreken met anderen betekent dat je open staat voor andere inzichten om ervan te leren.
Intervisie vraagt om een kwetsbare opstelling. Als jij je kwetsbaar durft op te stellen, staat de ander daar vanzelf voor open. Deze biedt jou een luisterend oor en geeft je een eerlijk advies. Jij bent vrij om dat advies op te volgen of los te laten. Maar in ieder geval krijg je een ander perspectief mee.
Intervisie nodigt je uit om met een andere bril naar jouw dilemma te kijken. We zijn gewend om problemen aan te vliegen vanuit routine en automatisme, zonder er bewust van te zijn. Bij intervisie sta je stil bij deze automatismen en word je er bewust van. Dit is de eerste stap om te leren op een andere manier met jouw dilemma om te gaan.
Intervisie is een sociaal moment. Als tolk en vertaler werk je altijd alleen en heb je weinig mogelijkheden om met collega’s een ‘werkoverleg’ te houden, zoals dat in andere organisaties wel gebeurt. Intervisie brengt tolken en de vertalers dichter bij elkaar.
Wie is de tolk en de vertaler in relatie tot intervisie?
De tolk en vertaler kennen vier ‘IKKEN’: de vertaler of de tolk, de ondernemer, de manager en de privépersoon. Het zijn als het ware vier personen met een eigen stem in één persoon verenigd. De tolk/vertaler, dat ben jij. Je bent dus de vakvrouw/vakman die met haar/zijn vak bezig wil zijn. Je bent echter ook de ondernemer die ervoor moet zorgen dat er opdrachten binnen komen, dat er omzet wordt gedraaid, winst wordt gemaakt, bijscholingscursussen worden gevolgd en dat er wordt genetwerkt. Je bent de manager, die deze twee componenten (vakwerk, ondernemen) goed met elkaar en naar verhouding moet combineren. Daarnaast ben je partner, moeder, vader, kind, zus, broer, vriendin en heb je natuurlijk ook nog jezelf. Een hele klus om al deze bordjes draaiende te houden.
Bij intervisie leer je dat je niet de enige bent die worstelt met deze kakafonie aan zaken. Je zult merken dat de een meer ondernemer is, de ander meer manager. Samen leer je van elkaar hoe je om kunt gaat met het draaiende houden van deze bordjes of juist leren enkele bordjes op de grond te zetten.
Waarom intervisie voor tolken en vertalers?
Tolken en vertalers werken individueel. Terwijl vertalers via mail en telefonisch nog met elkaar kunnen overleggen bij vertaaldilemma’s, dienen tolken ad hoc hun problemen op te lossen tijdens de tolkdiensten. Intervisie maakt het mogelijk te discussiëren over en oplossingen te zoeken voor problemen waar tolken en vertalers tegen aan lopen.
De tolk kan zichzelf tegenkomen tijdens tolkdiensten. Een voorbeeld. Je zit als tolk bij de cliënt, bij de psycholoog. Deze begint te huilen. Als persoon kun je niet tegen emoties, met als gevolg dat je zelf natte ogen krijgt. Je vraagt een pauze om naar het toilet te kunnen. Je zou kunnen denken, “Ja, het is niet mijn schuld dat ik emotioneel word, ik word aangestoken door de cliënt, ik kan namelijk niet tegen tranen.” Maar waarom kun je niet tegen tranen? En hoe ga je daarmee om? Tijdens intervisie hoor je hoe andere tolken daarmee omgaan en wat jij zou kunnen doen als je weer tolkt voor een psycholoog.
Geheimhouding en neutraliteit zijn belangrijke onderdelen van de integriteit van tolken en vertalers. Toch kan het voorkomen dat je in een situatie terecht bent gekomen in je werk, die je niet loslaat en waarbij jouw neutraliteit in het gedrang komt. Intervisie maakt het mogelijk om deze situatie bespreekbaar te maken en om gezamenlijk een manier te vinden waar jij mee verder kunt.
Tenslotte leent intervisie zich er uitstekend voor om vertaal- en tolkvaardigheden gezamenlijk onder de loep te nemen.
Hoe ziet intervisie eruit?
Intervisie kent vele vormen: de incidentenmethode, de kernkwadrantenmethode, de Disney-methode, de denkhoeden van Boni, de roddelmethode en nog veel meer. Het bijzondere aan intervisie is dat je ook diverse methoden met elkaar kunt combineren.
Maar welke methode of combinatie van methodes je ook kiest, elke methode heeft dezelfde basis:
- Het inbrengen van een probleem
- Het onderzoeken van het probleem
- Het toetsen aan kennis en ervaring van de collega’s die deelnemen
- Het trekken van de conclusie
- De inbrenger van het probleem gaat aan de slag met de adviezen van de anderen
- Feedback van de inbrenger tijdens de volgende intervisie
Hoewel er dus een vaste basis ligt voor intervisie, spelen ook de creativiteit en fantasie van de intervisiebegeleider een rol om ervoor te zorgen dat intervisie niet alleen leerzaam is, maar ook luchtig kan zijn op de juiste momenten.
Welke onderwerpen worden er tijdens intervisie besproken?
De onderwerpen kunnen worden onderverdeeld in de bovenstroom; het gedrag en de onderstroom; het gevoel. Bij het gedrag moet je denken aan de techniek: vertaalvaardigheid (vocabulaire) en tolkvaardigheid: notatietechniek, spreekwoorden, vertaalattitude en tolkattitude. Bij gevoel draait het om het ‘omgaan met’: een boze klant, je emoties, als een klant een te laag tarief aanbiedt. De intervisieleden bepalen zelf welke onderwerpen er aan bod komen. Dat kan per intervisiebijeenkomst verschillen.
Met wie doe je intervisie?
Intervisie wordt gehouden in een kleine groep met maximaal acht deelnemers. Deze deelnemers zijn of tolken of vertalers. Het kan taal- en onderwerpoverstijgend zijn of taalspecifiek. De deelnemers bepalen dat zelf.
Wat is de rol van een intervisiebegeleider?
Een intervisiebegeleider begeleidt, zoals het woord al zegt, het proces. Zij/hij brengt structuur aan in de intervisie en waakt over het proces. De intervisiebegeleider bemoeit zich niet inhoudelijk met de besproken thema’s, maar zorgt ervoor dat iedereen de kans krijgt aan het woord te komen en meedoet aan het proces. De intervisiebegeleider is, in principe, een gecertificeerde begeleider en heeft geleerd om eventuele emoties van deelnemers op een goede manier te begeleiden. Natuurlijk is het ook haar/zijn taak te zorgen voor ruimte voor humor en ontspanning.
Waarom een intervisiebegeleider?
De keuze voor een intervisiebegeleider ligt volledig bij de deelnemers van een groep zelf. Kies je als groep voor een intervisiebegeleider, dan kies je voor structuur, overzicht, inhoud en professionaliteit, aangevuld met humor en ruimte voor ontspanning. Daarbij ben je verzekerd van PE-punten, die goedgekeurd worden door Bureau Wbtv. Kies je er als groep voor om zelf de intervisie te doen, dan is dat ook mogelijk, maar dan ben je zelf verantwoordelijk voor het laten slagen van de intervisie en het verkrijgen van de PE-punten.
Hoe vaak mag je intervisie doen?
Je mag zo vaak intervisie doen als je wilt. Vanuit Bureau Wbtv wordt aangeraden om minstens twee keer per jaar intervisie te doen en bij voorkeur drie.
Hoelang duurt intervisie?
Intervisie duurt anderhalf à twee uur per keer.
Wat zijn de randvoorwaarden voor intervisie?
Vier belangrijke randvoorwaarden spelen een belangrijke rol bij het laten slagen van intervisie:
- Vertrouwen:
- Vertrouwen in het proces
- Vertrouwen in jezelf en in elkaar
- Vertrouwen in de intervisiebegeleider
- Verbinding met jezelf en met de groep: durf jezelf open te stellen, maar luister ook naar het verhaal van de ander.
- Verdieping: de besproken onderwerpen zijn verdiepend en brengen je meer dan alleen een oplossing voor een woord.
- Verbintenis: je gaat een commitment aan met jezelf en met de anderen.
Conclusie
Intervisie is heel verrijkend voor jezelf. Het is een proces dat tolken en vertalers dichter bij zichzelf brengt, maar ook dichter bij elkaar. Intervisie verbindt. Meedoen met intervisie betekent werken aan jouw eigen professionele en persoonlijke ontwikkeling.